Wat is grensoverschrijdend gedrag

Wat is grensoverschrijdend gedrag

Ieder mens heeft zijn eigen grenzen. De plek waar jij een grens trekt, wordt beïnvloed door je ervaringen, achtergrond en jouw persoonlijkheid. Wat voor een collega een onschuldige opmerking lijkt, kan voor jou over de schreef gaan. Ongewenst gedrag draait om de ervaring van de ontvanger, niet de intentie van de zender.

Ongewenste gedrag begint vaak doordat de grens van de een niet overeenkomt met de grens van de ander. Hierbij spreken we niet direct over een ‘dader’ of gaan we uit van kwade intenties, maar kijken we hoe de ontvanger iets ervaart.

Grensoverschrijdend gedrag verwijst naar acties die de persoonlijke, emotionele of fysieke grenzen van een individu overschrijden. Dit kan variëren van ongepaste opmerkingen en intimidatie tot fysiek geweld. Het is gedrag dat respectloos, ongewenst en vaak schadelijk is, en kan plaatsvinden in diverse sociale settings, waaronder op het werk.

Wat is grensoverschrijdend gedrag op het werk

Op de werkvloer manifesteert ongewenst gedrag gedrag zich in acties die de professionele en persoonlijke grenzen van werknemers overschrijden, wat een negatieve impact heeft op de werksfeer en de productiviteit. Het herkennen en aanpakken van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer is belangrijk voor het creëren van een veilige, respectvolle en productieve werkomgeving. Het vereist een duidelijk beleid, effectieve communicatie en een cultuur waarin werknemers zich gesteund voelen om dergelijk gedrag te melden.

Voorbeelden ongewenste omgangsvormen

Voorbeelden van ongewenste omgangsvormen zijn:

• Intimidatie kan gaan om verbale of non-verbale bedreigingen, vernederende opmerkingen of andere vormen van intimidatie die een onveilige werkomgeving creëren.
• Pesten Dit omvat herhaaldelijk kleinerend of vijandig gedrag tegenover een collega, wat kan leiden tot stress en angst bij het slachtoffer.
• Agressie Dit kan fysieke aanvallen of verbale uitbarstingen omvatten, die vaak voortkomen uit woede of frustratie.
• Discriminatie Dit betreft het ongelijk behandelen van werknemers op basis van geslacht, ras, leeftijd, seksuele geaardheid, religie of handicap.
• Seksuele Intimidatie Dit omvat ongewenste seksuele avances, opmerkingen of gedragingen die een bedreigende of ongemakkelijke werkomgeving creëren.

Heb jij te maken met ongewenst gedrag volg dan bovenstaande links voor meer informatie en lees ook wat je zelf kan ondernemen tegen ongewenst gedrag. Geef je grenzen bijtijds aan.

Gevolgen van grensoverschrijdend gedrag

De gevolgen van grensoverschrijdend gedrag kunnen zwaar en langdurig zijn, zowel voor individuen als voor de organisatie:

• Psychologische effecten: Slachtoffers kunnen last hebben van stress, angst, depressie en een verminderd zelfvertrouwen.
• Impact op werkprestaties: Grensoverschrijdend gedrag kan leiden tot een afname in motivatie, productiviteit en algehele werkprestaties.
• Onveilige werkcultuur: Wanneer er op meer structurele grond sprake is van grensoverschrijdend gedrag kan er een onveilige werksfeer ontstaan, gekenmerkt door wantrouwen en angst, wat de teamdynamiek en samenwerking negatief beïnvloedt.
• Reputatieschade: Voor organisaties kan grensoverschrijdend gedrag leiden tot reputatieschade, verlies van talent en mogelijke juridische gevolgen.

Al deze gevolgen kunnen op hun beurt weer leiden tot verzuim, burn-out, ontslag van personeel en arbeidsconflicten allen met hoge kosten als resultaat.

Wat te doen bij ongewenste omgangsvormen

Ongewenste omgangsvormen op de werkvloer vereisen een aanpak. Organisaties moeten zich richten op het creëren van een cultuur waarin dergelijk gedrag niet wordt getolereerd en waar open communicatie en respect centraal staan. Dit omvat:

• Ontwikkelen van beleid: Het opstellen van duidelijke richtlijnen en een gedragscode die grensoverschrijdend gedrag definiëren en ontmoedigen. Een beleid op het gebied van sociale veiligheid wordt ook wel een PSA beleid genoemd
• Voorlichting, training en bewustwording: Het geven van voorlichting, organiseren van trainingen voor werknemers en leidinggevenden om hen bewust te maken van de verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag en hoe hiermee om te gaan.
• Ondersteunende Structuren: Het opzetten van systemen voor ondersteuning en melding, zoals vertrouwenspersonen of klachtencommissies, waar werknemers terecht kunnen met hun zorgen.

Grensoverschrijdend gedrag leidinggevende

Wanneer leidinggevenden zich schuldig maken aan grensoverschrijdend gedrag, heeft dit vaak een nog grotere impact. Helaas is bij het overgrote deel van grensoverschrijdend gedrag de leidinggevende in een negatieve rol betrokken. Voor meer informatie lees hier onze blog over het FNV rapport omgangsvormen op de werkvloer. Het kan leiden tot een cultuur van angst en intimidatie, waarbij werknemers zich machteloos voelen om actie te ondernemen.

Om grensoverschrijdend gedrag van leidinggevenden aan te pakken, is het belangrijk dat:

• Er een PSA beleid is: Het is goed om specifiek aandacht te hebben in het PSA beleid en de gedragscode over de rol en de voorbeeldfunctie van de leidinggevende
• Leidinggevenden getraind worden: Zij moeten zich bewust zijn van hun rol, de voorbeeldfunctie en de impact van hun gedrag op werknemers.
• Er duidelijke consequenties zijn: Grensoverschrijdend gedrag door leidinggevenden mag niet zonder gevolgen blijven. Er moeten duidelijke procedures zijn voor het aanpakken van dergelijk gedrag welke beschreven staan in een gedragscode.
• Er ruimte is voor feedback: Werknemers moeten zich veilig voelen om feedback te geven over het gedrag van hun leidinggevenden, zonder angst voor represailles.
• Er een vertrouwenspersoon beschikbaar is: Werknemers vinden het doorgaans nog moeilijker om een leidinggevende aan op ongewenst gedrag aan te spreken dan een andere medewerker.

Wanneer een leidinggevende zijn positie van autoriteit misbruikt om anderen te manipuleren of controleren vaak voor eigen gewin, dan spreken wij van machtsmisbruik. Het aanpakken van grensoverschrijdend gedrag door leidinggevenden vereist een commitment van de top van de organisatie om een veilige en respectvolle werkomgeving te waarborgen.

Grensoverschrijdend gedrag melden

Het melden van grensoverschrijdend gedrag is een belangrijke stap in het aanpakken van het probleem. Als werkgever wil je een open werkcultuur creëren, waar ook gevoelige onderwerpen besproken kunnen worden en stimuleren dat medewerkers grensoverschreidend gedrag tijdig melden zodat escalatie voorkomen kan worden. Hier zijn enkele richtlijnen voor het melden:

• Interne procedures: Interne meldingsprocedures van je organisatie. Dit kan via de HR-afdeling, een of een speciaal meldpunt zijn.
• Vertrouwenspersoon: Zorg ervoor dat er een vertrouwenspersoon beschikbaar is voor je medewerkers. Dit kan een intern vertrouwenspersoon zijn of een extern vertrouwenspersoon.
• Anonimiteit waarborgen: Sommige organisaties bieden de mogelijkheid om anoniem melding te doen, wat kan helpen bij het beschermen van de identiteit van de melder.
• Externe kanalen: Als interne meldingen niet effectief zijn of als er een angst voor represailles bestaat, kan het nodig zijn om externe instanties zoals vakbonden, juridische adviseurs of zelfs regelgevende autoriteiten in te schakelen.

Het melden van grensoverschrijdend gedrag kan een uitdagend proces zijn, maar het is een essentiële stap om de cyclus van misbruik te doorbreken en een veiligere werkomgeving te creëren.

Is grensoverschrijdend gedrag strafbaar

Grensoverschrijdend gedrag kan in bepaalde gevallen strafbaar zijn, afhankelijk van de aard en ernst van het gedrag:

• Wettelijke Overtredingen: Gedragingen zoals seksuele intimidatie, fysiek geweld of discriminatie kunnen strafrechtelijke gevolgen hebben.
• Arbeidsrechtelijke Gevolgen: In sommige gevallen kan grensoverschrijdend gedrag leiden tot sancties binnen de arbeidsrechtelijke context, zoals ontslag of disciplinaire maatregelen.

Het is belangrijk voor zowel werknemers als werkgevers om zich bewust te zijn van de wettelijke kaders rondom grensoverschrijdend gedrag en de mogelijke juridische gevolgen die dergelijk gedrag met zich mee kan brengen.

Conclusie

Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer is een probleem dat een zware impact kan hebben op medewerkers en de algehele bedrijfscultuur. Het is van cruciaal belang dat organisaties een duidelijk beleid en procedures hebben om dergelijk gedrag te voorkomen en aan te pakken. Dit omvat het creëren van een omgeving waarin werknemers zich veilig voelen om grensoverschrijdend gedrag te melden en waarin dergelijke meldingen serieus worden genomen en adequaat worden behandeld. Door een cultuur van respect, openheid en verantwoordelijkheid te bevorderen, kunnen organisaties helpen een veiligere en meer inclusieve werkomgeving te creëren waarin iedereen de kans krijgt om te gedijen.

Wil zien weten hoe Trustlr en onze externe vertrouwenspersonen hier aan kunnen bijdragen download dan onze brochure of plan een kennismakingsgesprek.