Pesten op werk: Wat te doen als slachtoffer of getuige?

Pesten op werk is een serieus probleem dat vaak onopgemerkt blijft. Als medewerker is het cruciaal om te weten wat pesten precies inhoudt, wat de gevolgen zijn en hoe je hiermee om kunt gaan.

Wil jij op organisatie niveau pesten aanpakken lees dan ons artikel: Pesten op de werkvloer

Wat is pesten op het werk?

Pesten op het werk gaat verder dan een onschuldig grapje of een eenmalig conflict. Het betreft herhaaldelijke, negatieve handelingen gericht op een individu of een groep met de bedoeling te kwetsen of te vernederen. Het structurele karakter maakt het dat het pesten is. Dit kan zich uiten in verbale vorm, zoals roddelen, schelden, kritiek leveren of iemand belachelijk maken. Het kan ook non-verbaal zijn, denk aan oogrollen, zuchten, iemand bewust negeren of intimiderende gebaren maken. Daarnaast kan pesten ook direct lichamelijk contact omvatten, zoals duwen, slaan of ander ongewenst fysiek contact.

Voorbeelden van pesten op het werk

Pesten op de werkvloer kan op verschillende manieren plaatsvinden, variërend van subtiele acties tot openlijke aanvallen. Hier zijn enkele veelvoorkomende voorbeelden:

• Roddelen: Het verspreiden van onware verhalen of roddels over een collega, wat hun reputatie kan schaden en wantrouwen binnen het team kan veroorzaken.
• Sociale uitsluiting: Iemand bewust negeren of buitensluiten tijdens lunchpauzes, vergaderingen of sociale evenementen. Dit kan leiden tot gevoelens van isolatie en eenzaamheid bij het slachtoffer.
• Spot en vernedering: Het maken van belachelijke of kleinerende opmerkingen over iemands kleding, uiterlijk, accent of achtergrond. Dit kan het zelfvertrouwen van het slachtoffer ernstig aantasten.
• Werkgerelateerde sabotage: Het opzettelijk bemoeilijken van iemands werk, zoals het achterhouden van belangrijke informatie, het wijzigen van iemands werk zonder toestemming of het onterecht bekritiseren van iemands prestaties.
• Digitale pesterijen: Het gebruik van e-mails, sociale media of andere digitale platforms om iemand te belasteren, te bedreigen of te intimideren.
• Intimidatie: Dreigende taal of gedrag gebruiken om iemand angst aan te jagen of te controleren. Iedere vorm van intimidatie die structureel plaats vind valt onder pesten.

Het herkennen van pesten op het werk is de eerste stap om het aan te pakken en een veilige en respectvolle werkomgeving te creëren.

Pesten op het Werk: Gevolgen

Pesten op de werkvloer is niet zomaar een incidenteel probleem; het is een sluipend gif dat zich vaak opbouwt en escaleert als er niet tijdig wordt ingegrepen. De gevolgen van aanhoudend pestgedrag kunnen zowel voor het individu als voor de organisatie als geheel verwoestend zijn. Hier zijn enkele van de meest voorkomende gevolgen:

• Emotionele impact: Slachtoffers van pesten ervaren vaak intense gevoelens van verdriet, woede en angst. Dit kan leiden tot depressie, angststoornissen en een verminderd gevoel van eigenwaarde.
• Fysieke gezondheidsproblemen: De constante stress en angst die pesten met zich meebrengt, kunnen leiden tot een reeks gezondheidsproblemen. Dit varieert van stressgerelateerde klachten zoals slapeloosheid, hoofdpijn en hoge bloeddruk tot ernstigere aandoeningen zoals hartproblemen.
• Verminderde werkprestaties: Door de voortdurende stress en angst kunnen slachtoffers van pesten moeite hebben zich te concentreren, wat hun productiviteit en kwaliteit van werk negatief beïnvloedt. Dit kan ook leiden tot een verminderde motivatie om te werken of zelfs tot het vermijden van werk.
• Sociale isolatie: Slachtoffers van pesten trekken zich vaak terug uit sociale interacties, zowel op het werk als daarbuiten. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en verdere isolatie, waardoor het voor hen moeilijker wordt om steun te zoeken of het pesten te melden.
• Verhoogd ziekteverzuim: Vanwege de emotionele en fysieke tol die pesten eist, kunnen slachtoffers vaker afwezig zijn op het werk.

Het is duidelijk dat de gevolgen van pesten op het werk verder gaan dan het onmiddellijke leed van het slachtoffer. Het heeft ook een bredere impact op de werkomgeving, de teamdynamiek en de algehele productiviteit van de organisatie.

Pesten, wat kan je doen?

Pesten op het werk is een ernstig probleem dat diepe emotionele littekens kan achterlaten. Maar je hoeft dit niet alleen te doorstaan. Hier zijn enkele stappen die je kunt ondernemen als je gepest wordt op je werk:

• Erken het probleem: Het kan moeilijk zijn om te accepteren dat je het doelwit bent van pesten, vooral als het subtiel is. Maar de eerste stap naar het aanpakken van het probleem is het erkennen en accepteren dat je wordt gepest.
• Trek een grens: Als je je veilig voelt, confronteer dan de pester(s) direct. Leg rustig en duidelijk uit welk gedrag je als pesten ervaart en hoe dit je beïnvloedt. Soms zijn mensen zich niet bewust van de impact van hun acties.
• Praat erover: Het opkroppen van je gevoelens kan schadelijk zijn voor je mentale welzijn. Zoek iemand die je vertrouwt – een collega, vriend, familielid of de vertrouwenspersoon op je werk – en deel je ervaringen en gevoelens. Deze mensen kunnen wellicht ook helpen bij de oplossing van de situatie
• Documenteer alles: Begin een logboek of tijdslijn van alle pestincidenten. Noteer data, tijden, locaties, betrokken personen, getuigen en een gedetailleerde beschrijving van wat er is gebeurd. Dit kan je niet alleen helpen om het pesten concreet te maken en te helpen in een gesprek, maar kan ook dienen als bewijsmateriaal mocht je besluiten verdere stappen te ondernemen.
• Zoek ondersteuning: Je hoeft dit niet alleen te doorstaan. Neem contact op met de vertrouwenspersoon binnen je organisatie. Zij kunnen je begeleiden, adviseren en ondersteunen. Onderzoek ook andere bronnen van ondersteuning, zoals professionele counseling of steungroepen.
• Meld het: Als het pesten aanhoudt en je geen vooruitgang ziet, maak dan een officiële melding. Dit kan bij je leidinggevende, de vertrouwenspersoon, HR of, indien aanwezig, een klachtencommissie. Zorg ervoor dat je je gedocumenteerde bewijs bij de hand hebt.

Het is belangrijk om te onthouden dat je rechten hebt en dat pesten op het werk onaanvaardbaar is. Door proactief te handelen en de juiste stappen te ondernemen, kun je een einde maken aan het pesten en een veiligere, respectvollere werkomgeving voor jezelf en anderen creëren.

Mijn collega wordt gepest, wat kan ik doen?

Als je ziet dat een collega wordt gepest, bevind je je in een positie waarin je echt het verschil kunt maken. Te vaak kijken mensen toe zonder in te grijpen, waardoor het slachtoffer zich nog geïsoleerder en machtelozer voelt. Door actief te ondersteunen en stappen te ondernemen, kun je niet alleen het welzijn van je collega verbeteren, maar ook bijdragen aan een gezondere werkomgeving.

• Bied een luisterend oor: Soms heeft iemand die wordt gepest gewoon iemand nodig om naar hen te luisteren zonder te oordelen. Laat je collega weten dat je er voor hem of haar bent en dat je hun gevoelens en ervaringen serieus neemt.
• Moedig je collega aan om actie te ondernemen: Hoewel je misschien de neiging hebt om in te grijpen, is het belangrijk dat je collega zich bekrachtigd voelt om zelf actie te ondernemen. Moedig hem of haar aan om het pesten te melden bij een leidinggevende, HR of de vertrouwenspersoon.
• Bied aan om getuige te zijn: Als je het pesten zelf hebt waargenomen, bied dan aan om een getuigenverklaring af te leggen. Jouw perspectief kan waardevol zijn bij het vaststellen van wat er echt gebeurt.
• Help bij het documenteren: Als je collega besluit om een logboek of tijdslijn van het pesten bij te houden, bied dan aan om te helpen. Dit kan betekenen dat je samen notities maakt of dat je herinneringen deelt over specifieke incidenten.
• Blijf ondersteunend: Het proces van het aanpakken van pesten kan lang en emotioneel belastend zijn. Blijf gedurende het hele proces ondersteunend en empathisch.
• Zorg ook voor jezelf: Het ondersteunen van een collega die wordt gepest kan ook invloed hebben op jouw welzijn. Zorg ervoor dat je ook met iemand praat over je gevoelens en zorgen.

Het is belangrijk om te onthouden dat, hoewel je wilt helpen, de uiteindelijke beslissing over hoe verder te gaan bij je collega ligt. Respecteer hun keuzes en blijf een bron van steun en begrip.

Pesten op het werk meldpunt

Pesten op de werkvloer is een ernstig probleem dat niet alleen de mentale gezondheid van werknemers aantast, maar ook de algehele werksfeer en productiviteit kan ondermijnen. Als je merkt dat er binnen jouw organisatie geen adequate maatregelen worden genomen en er geen vertrouwenspersoon beschikbaar is, dan is het belangrijk om te weten dat je niet alleen staat. Als je je niet gehoord voelt of het gevoel hebt dat je niet serieus wordt genomen, kun je overwegen om een klacht in te dienen bij de Arbo-inspectie. Zij zijn er specifiek voor opgezet om toezicht te houden op de naleving van arbeidsomstandigheden en kunnen ingrijpen wanneer een werkgever zijn zorgplicht verzaakt. Het melden bij een externe instantie kan soms net de druk geven die nodig is om het probleem binnen de organisatie aan te pakken.

Vertrouwenspersoon voor pesten op het werk

Pesten op de werkvloer is een probleem dat, wanneer het niet wordt aangepakt, vaak escaleert. Het kan een vernietigende impact hebben op je mentale en fysieke gezondheid. Niets doen is geen optie; de ervaring leert dat de situatie zelden vanzelf verbetert. Sterker nog, het kan steeds erger worden, met alle gevolgen van dien voor je welzijn en werkplezier.

Als je te maken hebt met pesten, is het cruciaal om zo vroeg mogelijk actie te ondernemen. Een vertrouwenspersoon kan hierbij een essentiële rol spelen. Deze professional biedt een luisterend oor, geeft advies en kan je begeleiden in eventuele vervolgstappen. Het mooie is dat je altijd de regie in handen houdt. Als je besluit om toch geen verdere stappen te ondernemen, is dat jouw keuze. Het benaderen van een vertrouwenspersoon kan volledig anoniem, waardoor je verzekerd bent van discretie en vertrouwelijkheid. Het is jouw veilige haven in een turbulente situatie.