Grenzen aangeven bij ongewenst gedrag
Grenzen aangeven bij ongewenst gedrag op de werkvloer is belangrijk voor een veilige en respectvolle werkomgeving. Of het nu gaat om seksuele intimidatie, onbeschoft gedrag, intimidatie of een andere vorm van ongewenst gedrag, het is belangrijk om duidelijk en assertief je grenzen te stellen. In dit artikel bespreken we waarom het stellen van grenzen belangrijk is, welke soorten grenzen er zijn en bieden we praktische tips om effectief je grenzen aan te geven.
Waarom is grenzen aangeven belangrijk?
Als je jouw grenzen niet duidelijk stelt, blijven anderen deze vaak overschrijden. Daarom is het van groot belang dat je zo snel mogelijk laat weten wanneer je het gedrag van een collega, leidinggevende of cliënt niet accepteert. Dit voorkomt het zogenoemde sneeuwbaleffect, waarbij ongewenst gedrag zich opstapelt en escaleert. Het begint vaak met kleine incidenten, maar zonder interventie kunnen de grenzen steeds verder opgerekt worden.
Wanneer anderen voortdurend over je grenzen gaan, kun je het gevoel hebben de controle over jezelf te verliezen. Dit geldt zelfs voor lichter ongewenst gedrag dat misschien niet als ernstig wordt beschouwd. Dit kan leiden tot verminderd werkplezier en een verslechterde mentale gezondheid. Grenzen stellen is essentieel om je eigen welzijn te beschermen en te voorkomen dat je overbelast raakt.
Wat voor soort grenzen zijn er?
Er bestaan verschillende soorten grenzen die je kunt aangeven:
1. Psychische grenzen:
Deze hebben te maken met jouw mentale kunnen en willen. Bijvoorbeeld, wanneer je regelmatig gepest of gediscrimineerd wordt.
2. Fysieke grenzen:
Deze grenzen betreffen fysiek contact en persoonlijke ruimte. Denk aan ongewenste aanrakingen of seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Waarom is grenzen aangeven lastig?
Veel mensen vinden het moeilijk om hun grenzen aan te geven vanwege een negatief zelfbeeld of de angst om afgewezen te worden. Ze willen anderen pleasen en zoeken erkenning, waardoor ‘nee’ zeggen een uitdaging wordt. Het is belangrijk om te beseffen dat het aangeven van grenzen niet betekent dat je moeilijk doet, maar dat je voor jezelf opkomt.
Hoe herken je je grenzen?
Het herkennen van je grenzen begint met zelfbewustzijn. Stel jezelf de volgende vragen:
- Wat vind ik belangrijk?
- Wat zijn mijn behoeften?
- Wat doet de vraag of het gedrag van de ander met mij?
- Wat denk ik en voel ik?
Door deze vragen te beantwoorden, kun je beter begrijpen waar jouw grenzen liggen. Luister naar je lichaam en emoties; zij geven vaak aan wanneer een grens is bereikt.
Tips om je grenzen aan te geven
- Spreek jezelf uit:
Ga het gesprek aan met de persoon die jouw grens overschrijdt. Doe dit zo snel mogelijk en gebruik de ik-vorm om je gevoelens te uiten: “Ik voel me ongemakkelijk wanneer…” Doe dit zonder met je vinger te wijzen en de ander te beschuldigen.
Probeercorrect te blijven en rustig, hoe moeilijk dit ook kan zijn. Beschrijf concreet wat het gedrag met je doet. Hoe raakt het jouw. - Stel direct je grenzen
Probeer niet te focussen op momenten uit het verleden, maar confronteer de veroorzaker op het moment dat het gebeurt. Als je het moeilijk vindt om direct te reageren of als de emotie hoog opgelopen is, neem dan even een pauze. Een korte wandeling kan helpen om later met een helder hoofd terug te komen op de situatie. - Herhaal de boodschap:
Als je boodschap niet goed overkomt, herhaal deze dan met andere woorden om duidelijk te maken dat je het gedrag niet tolereert. - Wees assertief:
Leer om op een rustige en respectvolle manier voor jezelf op te komen. Dit helpt je om je grenzen effectief te communiceren zonder confrontatie te zoeken. - Oefen als je het moeilijk vindt:
Oefen met het aangeven van grenzen in minder belangrijke situaties. Dit helpt je om meer zelfvertrouwen op te bouwen voor grotere uitdagingen. - Communiceer gevolgen:
Vertel wat de vervolgstappen zijn als het gedrag niet stopt. Bijvoorbeeld: “Als je hiermee doorgaat, zal ik dit melden bij HR.” Probeer niet te dreigen. - Zoek hulp
Helpt het gesprek met je collega of leidinggevende niet? Zoek dan hulp en maak een melding. Dit kan bij je leidinggevende, HR, en natuurlijk bij de vertrouwenspersoon.
Wat te doen als je grenzen niet gerespecteerd worden?
Als je merkt dat je grenzen ondanks jouw inspanningen niet worden gerespecteerd, is het belangrijk om actie te ondernemen. Praat met HR, je leidinggevende of een vertrouwenspersoon. Zij kunnen helpen om het probleem aan te pakken en passende maatregelen te nemen.
Wil je begeleiding op de achtergrond zonder dat de organisatie weet dat je hulp hebt ingeschakeld? Hiervoor kan je ook terecht bij de vertrouwenspersoon.
